IV. RADA CZTERDZIESTU OŚMIU.

W pierwszym kwartale szesnastego wieku, umieszczone w kołobrzeskim herbie, infuła biskupia i pastorały, najwyraźniej przestał zaspokajać ambicje mieszkańców Kołobrzegu. Pragnęli oni widzieć w godle miejskim, wyraźniejsze symbole swej samorządnej odrębności. Znalazło to swój wyraz w nowopowstałych znakach graficznych, umieszczonych obok używanych dotychczas pastorałów i infuły. Zawartość heraldyczna i epigraficzna nowopowstałego tłoka pieczęci były wynikiem przywileju herbowego, wystawionego przez tutejszego suzerena ? ostatniego katolickiego biskupa kamieńskiego – Erazma von Manteuffela.

Zarówno zawartość heraldyczna, jak również zachowane fragmenty legendy tego szesnastowiecznego tłoka, jawią się na typariuszu pieczęci miejskiej.

fot. Marek Augustyniak

Przedmiot wykonany został z dwóch, zespolonych drewnem, części mosiężnych: tłoka o średnicy 45 mm oraz zwieńczenia stylowego uchwytu. Rysunek napieczętny kopii galwanicznej, utrwalony został w blasze miedzianej, przylutowanej do tłoka. W polu lustra pieczętnego, umieszczone zostały ? używane dotychczas i znane z poprzednio opisywanego typariusza – skrzyżowane pastorały wraz z infułą biskupią. Niżej, skrzyżowane haki panwiowe ułożone na tarczy dzielonej w słup. Dołem ? falująca woda. Po bokach, dwie postaci. Pierwszą z nich jest, stojąca w płomieniach i przedstawiona jako immaculata (na sierpie księżyca) Matka Boska z Dzieciątkiem. Drugą, odziany w falistą szatę i z głową w nimbie, Jan Chrzciciel z Barankiem. Odwieczny patron Pomorza.

fot. Marek Augustyniak

Powyższy zabytek nierozerwalnie związany jest z falą zamieszek, przetaczających się przez szesnastowieczne miasta pomorskie.

5 września 1524 roku, kołobrzeski ratusz, stał się niemym świadkiem wybuchu miejskiego przewrotu. Tego dnia odbywały się w nim obrady rajców. Tłum rozsierdzonych mieszczan rozpoczął oblężenie pretorium, manifestując tym posunięciem, niezadowolenie z monopolistycznych rządów rady miejskiej. Inicjatorem wystąpień było, domagające się współudziału w zarządzaniu miastem pospólstwo, pociągające za sobą również plebs ? biedotę miejską. Swoje stanowisko przedstawili oni w postulatach sprowadzających się do frontalnej krytyki patrycjatu. Zarzucono jemu nieprawidłowe dysponowanie miejskimi finansami i zły rozkład podatków, obciążających głównie plebs i pospólstwo. Radzie zarzucono również brak należytej dbałości o bezpieczeństwo miasta. Oblężeni przez cztery dni consules, musieli ustąpić i stracili tym samym swoją dominującą pozycję. Obok sprawującej dotąd władzę rady miejskiej, utworzono komisję kontrolną, w skład której wchodzili kołobrzescy rzemieślnicy. W związku z ich liczbą, komisję tę nazwano ?kolegium czterdziestu ośmiu?. Właśnie cyfra XLVIII widnieje w treści napisu obwodowego pieczęci używanej przez to kolegium. Celami, które stały przed nowopowstałym organem, były między innymi, usuwanie błędów w zarządzaniu, kontrolowanie gospodarki finansowej miasta oraz reprezentowanie interesów mieszczan przy podejmowaniu ważniejszych decyzji.

fot. EM

Ówczesny ratusz kołobrzeski, przedstawiony został, uwieczniony na rycinie autorstwa Ottona Rubowa. Grafika pochodzi z opracowania tegoż autora, zatytułowanego: ?Stadt Und Festung Kolberg?. Opracowanie, w formie broszury, zostało wydane przez miejscową oficynę wydawniczą ?Prangesche Buchhandlung” w 1936 roku.

Przewodniczącym komisji kontrolnej, a zarazem radnym miejskim, został młody szlachcic i wójt biskupi, Jakob Jasper Adebar. Nie potrafił on jednak właściwie wykorzystać odniesionego sukcesu. Chciał dzięki swej funkcji uzyskać coś ponad obrywki radzieckie. Tym
samym nie tylko zaprzepaścił szansę pozostania burmistrzem, ale postawiono go przed sadem, gdzie w dniach 28 i 29 grudnia, przedstawiono mu zarzuty i skazano na karę śmierci. Dekapitacji dokonano przed kołobrzeskim ratuszem. Dzisiaj, elementem nawiązującym do postaci delikwenta, jest według tradycji, przedstawienie jego głowy wyrzeźbionej w kapitelu kolumny miejskiego ratusza. Obejrzeć ją możemy, wmurowaną w tylną ścianę obecnego ?domu rady? oraz w formie odbitki graficznej, wg O. Rubowa.

Robert Maziarz