V. RZEMIOSŁO ? PIEKARZE

Rewolucja kołobrzeska z 1524 roku jest doskonałym przykładem, ukazującym rosnącą siłę polityczną organizacji rzemieślniczych w mieście. Musiał się z nią liczyć nawet patrycjat. Z czasem sami rzemieślnicy zaczęli piastować różne funkcje w urzędach miejskich. Cechy rzemieślnicze rządziły się autonomicznie. Tworzone były przez wytwórców pracujących w tych samych lub pokrewnych zawodach. Ich głównym celem była obrona wspólnych interesów, wzajemna pomoc i kontrola. Posiadały własne regulaminy, w myśl których nadzorowały ceny towarów w mieście. Dbały o jakość produktów wykonywanych przez zrzeszone warsztaty. Jednocześnie bezlitośnie usuwały obcą konkurencję i partaczy (twórców pozacechowych, mogących stanowić zagrożenie dla ich pozycji. Równo rozdzielały także miedzy swych majstrów zakupiony surowiec. Swoją obecnością uświetniały chrzciny, wesela i obecności pogrzebowe, bawiły się razem w cechowych gospodach.

fot. EM

Charakterystycznymi elementami związanymi z rzemiosłem były tabliczki zwane cechami (Zeiche). Były one, obok sztandarów, elementami szczególnie uhonorowanymi w tradycji cechowej. Ozdabiały one wnętrza rzemieślniczych gospód lub często ołtarzy gildii, do których należały.

fot. EM

Osiemnastowieczna cecha o wymiarach 288mm x 114 mm, wykonana jest z brązowej blachy. W górnej części jej pionowej linii symetrii, znajduje się otwór o średnicy 5mm, służący do jej zawieszania. Obustronnie, po bokach otworu, pionowy, ryty napis: ?AO 1713?, mówiący o roku sporządzenia cechy. Poniżej trójwersowy tekst: ? DAS AMPT DER KUCHGEN UND LOSBECKER ZEICHGEN AUF DER OBER MUHLEN? ? urząd ciastkarzy i (wolnych?) piekarzy, cecha górnego młyna. Pod napisem wskazującym na proweniencję cechy, wyszczególnionych zostało dwudziestu jeden kołobrzeskich rzemieślników: D. Berntt, F. Kleist, J. Leitzo, C. Hansel,G. Eichman, J. Klopp, M. Viereck, D. Haeger, J. Hansel, J. Schutze, G. Kohler, J. Bussche, A. Jans, W. Tiede, J. Schroder, T. Hack, J. Woller, C. Fisscher, J.T. Tessche, L.Schutze i J.H. Stegmanpednak

Mistrzowie cechowi spotykali się na swych porannych zgromadzeniach
(Morgensprache), na których układane były cechowe przepisy i regulaminy, zapisywane następnie w rzemieślniczych wilkierzach. Każdy z majstrów zasiadał na przeznaczonym dla niego krześle, ustawionym, według starszeństwa, w określonym miejscu przy stole. Posiadał własne naczynie, z którego pił do miary ściśle przestrzeganej. Niemym świadkiem tych spotkań jest, wykonany ze stopu cyny kufel.

Cynowe, renesansowe w formie naczynie, wykonane zostało w kołobrzeskim warsztacie konwisarskim przez Johanna Scharninga. Wytwórca zabytkowego kufla, uzyskał prawa mistrzowskie (miejskie) w 1690, zmarł zaś w 1731 roku. Cynowy kufel jest niestety jednym z niewielu, przetrwałych do naszych czasów, autoryzowanych dzieł tego kołobrzeskiego konwisarza. Naczynie posiada kształt ściętego, odwróconego stożka, umieszczonego na profilowanej stopie, zaopatrzonej w płaską kryzę. Wlew ma lekko pogrubiony. Ucho duże, silnie wygięte, zakończone u dołu ?liściem?. Pokrywę ma umieszczoną na zawiasie. Posiada zakończony kulką uchwyt do jej odciągania oraz, w swym polu, inskrypcję: ?CHRISTIAN HANSEL ALTERMAN 1708?. Na wewnętrznej stronie wieka, umieszczone zostały trzy znaki. Świadczy to o dobrym stopie cyny użytej do wyrobu kufla. Na pierwszej spośród trzech punc, widnieją skrzyżowane haki panwiowe. Jest ona cechą miejską, wskazującą na miejsce jego produkcji. Dwie pozostałe, to ?znaki firmowe?, tworzącego na przełomie XVII i XVIII wieku, kołobrzeskiego mistrza odlewnictwa.

fot. EM

Utrwalony na wieczku, opisywanego powyżej naczynia, napis: ?CHRISTIAN HANSEL ALTERMAN 1708?, świadczy o fakcie iż właścicielem cechowego kufla był wymieniony z imienia i nazwiska mistrz cechowy. Ponadto, wygrawerowana inskrypcja: ??ALTERMAN 1708? rzuca dodatkowe światło na postać tego kołobrzeskiego rzemieślnika. Alterman był bowiem funkcją przez Christiana Hansela pełnioną. Był on bowiem starszym cechu, seniorem, lub jak kto woli, cechmistrzem wybranym na to stanowisko przez majstrów i zatwierdzonym przez radę miejską. Sądził również sprawy cechowe, rozdzielał pomiędzy mistrzów surowiec i zawiadywał rzemieślniczym majątkiem.

Zwarzywszy na ewidentną korelację występującą między inskrypcjami występującymi na cynowym naczyniu i przedstawionej powyżej cesze gildii z górnego młyna, przypuszczać należy że mistrz Christian, użytkował opisywany kufel podczas porannych spotkań cechu kołobrzeskich piekarzy. Był on przypuszczalnie seniorem cechu ciastkarzy i wolnych piekarzy z górnego młyna w Kołobrzegu.

Robert Maziarz