Dr Tomasz Karpiński – Kapitulacja Kołobrzegu w 1761 roku wg. Kocebue

W roku 1852 pruski malarz Evstafievitch Alexander von Kotzebue (????????? ??????????? ??????) namalował obraz zatytułowany: ?Kapitulacja Kołobrzegu w 1761 roku?. Było to jedno z dzieł malarza ukazującego min. serię scen batalistycznych z Wojny Siedmioletniej.

Kotzebue w ukazuje wkroczenie wojsk rosyjskich do kołobrzeskiej twierdzy, po ogłoszeniu jej kapitulacji, która nastąpiła dnia 26 grudnia 1761 roku. Na stworzonym przez malarza historycyzmie widzimy na pierwszym planie wizję artystyczną kołobrzeskiego ?Wolfsschanze? ? teren obecnego amfiteatru. Na drugim planie ujrzeć możemy nadbałtycką twierdzę.

Przyjaciel naszego Muzeum dr Tomasz Karpiński pochylił się nad dziełem malarskim by zrealizować naszą prośbę i opisał postaci uwiecznione przez Kotzebue na jego obrazie:
1. gen. kwatermistrza kniaź Aleksander Aleksandrowicz Wiaziemski (14 VIII 1727 – 19 I 1793), brał czynny udział w wojnie siedmioletniej, bez talentów militarnych przebywał przy sztabie jako organizator i kwatermistrz, później zrobił karierę polityczną u boku carycy Katarzyny II. W 1764 naznaczono go generał-prokuratorem senatu.

2. gen. lt. hrabia Piotr Rumiancew, zwany potem Zadunajskij. Był on synem generał en-chefa Aleksandra Rumiancewa. Urodził się 4 I 1725 roku w Moskwie. Uczył się na wsi, pod nadzorem swojego ojca, na zesłaniu, następnie od 1736 roku w Małorosji, skąd wysłany został do Berlina (1739 r.) w celu zdobywania umiejętności dyplomatycznych. W 1740 r. przez 4 miesiące służył w korpusie kadetów. Brał udział w wojnie ze Szwecją (1741?1743) w randze kapitana. Przysłany został przez ojca do Sankt
Petersburga z Abo z traktatem pokojowym. Poznał wtedy carycę Elżbietę. Znany był ze swego upodobania do płci pięknej, stał się więc faworytem carycy. Brał udział w wyprawie Repnina do Frankonii (1748 r.). Z początkiem 1756 roku przeprowadzał reformę w kawalerii rosyjskiej. Awansowany do stopnia generał-lejtnanta został w 1758 r. Dowodził samodzielnie w potyczce pod Passkrug, a w bitwach pod Gross Jägerndorf i Kunowicami własnymi dywizjami. W późniejszym czasie wsławił się w wojnie
rosyjsko-tureckiej zwycięstwami pod Largą i Kagułą. W 1774 uzyskał stopień feldmarszałka. Zmarł 19 XII 1796 r.

3. płk Heinrich Sigismund von Heyde (1703- 4 V 1765), w 1740 awansowany do stopnia kapitana sztabowego, otrzymał kompanię grenadierów z którą walczył pod Dobromierzem (4 VI 1745), otrzymał kilka ran, następnie z powodu konfliktu przeniesiony do regimentu garnizonowego w Królewcu, wziął udział w bitwie pod Gross-Jaegerndorf jako major i dowódca kompanii grenadierskiej, po której skierowany został na „emeryturę” jako komendant do niewielkiej twierdzy kołobrzeskiej. Tutaj uzyskał sławę
nieugiętego obrońcy, a za obronę Kołobrzegu w 1758 awansowany do stopnia płka  i wyróżniony orderem Pour le Merite, za obronę twierdzy w 1760 otrzymał od króla podziękowania oraz złote i srebrne monety wybite specjalnie na jego cześć. Za von Heydem znajdują się płk C. E: von Schmeling dowódca landbatalionu von Schmeling utworzonego w sierpniu 1757 r. oraz major Karl Friedrich von Schladen.

4. Fiedor Krasnoszczekow syn atamana kozackiego Iwana Matwiewa, brał udział w bitwie po Gross-Jaegerndorfem w 1757 r., wsławił się udanym zagonem kawaleryjskim na teren Nowej Marchii w sierpniu 1758 r., brał udział w bitwach pod Sarbinowem i Kunowicami oraz zdobyciu Berlina w 1760 r. W kampanii 1761 dowodził lekkimi wojskami operującymi na całym Pomorzu Zachodnim.

5. płk Franz de Swacekov lub Swaczek, dowódca pułku żółtych huzarów z którymi brał udział w wielu potyczkach z wojskami pruskimi w 1761 r. m.in. 18 XI 1761 pod Łabuniem gdzie stawał dzielnie na czele 5 szwadronów przeciwko regimentowi dragonów Finckensteina.

A -grenadierzy rosyjscy z pułków piechoty należących do korpusu Rumiancewa. Niestety nie jesteśmy w stanie zidentyfikować jednostki, gdyż w armii rosyjskiej wszystkie regimenty polowe umundurowane były w ten sam sposób. Na płótnie przedstawieniu w zimowym umundurowaniu na które składały się kamizelka z długimi rękawami, pludry, pończochy, kamasze oraz kurtka zapinana na guziki i pas. Ponadto widoczne są ładownice i feldflasze, które w przeciwieństwie do pruskich noszone są na prawej
stronie na ładownicy. Na głowach charakterystyczne kaszkiety grenadieryjskie ze skórzanym nakarczkiem.

B -załoga artylerii rosyjskiej w charakterystycznych kurtkach w kolorze pomarańczowym. Z tyłu widoczne pasy oraz tasaki. Żołnierze ujęci są podczas wspinaczki na koszokopy pokryte śniegiem.

C -huzar z mołdawskiego pułku huzarów. Tutaj w roli gońca, widoczna m.in. torba na raporty. Huzar oczekuje na rozkaz pisany przez oficera (widoczne złoty galon na kapeluszu i buty do jazdy konnej) nieopodal. Po jego lewej stronie oficer lub podoficer grenadierów (widoczny ryngraf, zdobiona ładownica na pasie głównym oraz rękawiczki z łosiowej skóry).

D -markietanka, prawdopodobnie żona jednego z żołnierzy. Widoczna chusta na głowie oraz (zdobyczny?) kapelusz trójrożny. Kobieta prócz spódnicy posiada kurtkę na modłę wojskową (dołman huzarski?) podszyty futrem na mankietach.

E – kozacy dońscy z charakterystycznymi długimi spisami, okryci czerwonymi płaszczami.